Często się zdarza w postępowaniach związanych z uzyskaniem pozwolenia na budowę, że organ prowadzący taką sprawę odmawia jego udzielenia z uwagi na rzekomy brak dostępu planowanej inwestycji do drogi publicznej. Tymczasem często planowany budynek – wbrew stanowisku organów administracji architektoniczno  budowlanej — posiada dostęp do drogi publicznej zgodny z przepisami prawa.

PRZEPISY REGULUJĄCE KWESTIE DRÓG

Przypomnieć należy, że w polskim systemie jest wiele przepisów, które regulują zagadnienie dostępu do drogi publicznej w kontekście uzyskania pozwolenia na budowę – są one ujęte w wielu aktach prawnych. Dla przykładu podaję poniżej kilka z nich.

Przepis art. 5 ust. 1 pkt 9 Prawa budowlanego stanowi, że obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając poszanowanie występujących w obszarze oddziaływania obiektu uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej. 

Z kolei § 14 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie nakłada obowiązek zapewnienia dla działek budowlanych oraz budynków i urządzeń z nim związanych dojścia i dojazdu umożliwiającego dostęp do drogi publicznej, odpowiednich do przeznaczenia i sposobu ich użytkowania.

Natomiast stosownie do art. 2 pkt 14 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przez dostęp do drogi publicznej należy rozumieć bezpośredni dostęp do tej drogi albo dostęp do niej przez drogę wewnętrzną lub przez ustanowienie odpowiedniej służebności drogowej. 

Z kolei zgodnie z art. 1 ustawy o drogach publicznych drogą publiczną jest droga zaliczona do jednej z czterech wymienionych w ustawie kategorii dróg: krajowych, wojewódzkich, powiatowych lub gminnych. 

DOSTĘP BEZPOŚREDNI LUB POŚREDNI DO DROGI PUBLICZNEJ 

Dostęp działki budowlanej do drogi publicznej może być bezpośredni, jeżeli nieruchomość położona jest przy drodze publicznej lub pośredni, przez inne nieruchomości, na których albo ustanowiono służebność drogową albo stanowiących drogi wewnętrzne (drogi nie zaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych).Powyższe oznacza, że inwestor musi mieć dostęp faktyczny i prawny do drogi publicznej. Dostęp prawny oznacza, że musi on wynikać wprost z przepisu prawa, czynności prawnej bądź orzeczenia sądowego. Faktyczny dostęp musi rzeczywiście zapewniać możliwość przejścia i przejazdu do drogi publicznej.

DROGA WEWNĘTRZNA PROWADZĄCA DO DROGI PUBLICZNEJ 

Przepisy prawa nie formułują w ogólności żadnych wymagań w odniesieniu do parametrów technicznych dróg wewnętrznych, tak jak to występuje w przypadku dróg publicznych (które podlegają wymaganiom zawartym m.in. w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie). Mając zatem na uwadze obowiązujące przepisy organ administracji architektonicznej rozpatrując wniosek o pozwolenie na budowę badać powinien, czy droga wewnętrzna zapewnia przede wszytskim faktyczny dostęp do drogi publicznej.

JEZDNIA, CIĄG PIESZO-JEZDNY, DOJŚCIE NA DRODZE WEWNĘTRZNEJ

W rozporządzeniu o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wskazano, że: „Do działek budowlanych oraz do budynków i urządzeń z nimi związanych należy zapewnić dojście i dojazd umożliwiający dostęp do drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i sposobu ich użytkowania oraz wymagań dotyczących ochrony przeciwpożarowej, określonych w przepisach odrębnych. Szerokość jezdni stanowiącej dojazd nie może być mniejsza niż 3m.

Dopuszcza się zastosowanie dojścia i dojazdu do działek budowlanych w postaci ciągu pieszo-jezdnego, pod warunkiem że ma on szerokość nie mniejszą niż 5 m, umożliwiającą ruch pieszy oraz ruch i postój pojazdów.

Do budynku i urządzeń z nim związanych, wymagających dojazdów, funkcję tę mogą spełniać dojścia, pod warunkiem że ich szerokość nie będzie mniejsza niż 4,5 m”.

Zawarte w ww. rozporządzeniu regulacje określają (A) szerokość jezdni, (B) szerokość ciągu pieszo-jezdnego i (C) szerokość dojścia spełniającego funkcję dojazdu.  W niektórych sytuacjach droga wewnętrzna składająca się z samej jezdni o szerokości 3 metrów będzie spełniała wymagania dostępu do drogi publicznej planowanej inwestycji oczywiście przy uwzględnieniu przeznaczenia i zamierzonego sposobu użytkowania planowanych obiektów. 

JEZDNIA JAKO DOJŚCIE I DOJAZD DO DROGI PUBLICZNEJ 

W jednym z wyroków Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że normy zawarte w rozporządzeniu o warunkach technicznych zastrzegają, iż szerokość jezdni nie może być mniejsza niż 3 m. Zakładając więc nawet, że dojście i dojazd do działek budowlanych stanowi jezdnię, to szerokość ta nie narusza norm zawartych w rozporządzeniu o warunkach technicznych. Jak stwierdza dalej Sąd przepisy o ruchu drogowym dopuszczają korzystanie przez pieszych z jezdni. Przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej nie wymagają też większej szerokości drogi dojazdowej niż 3 m. „Jezdnia zatem o szerokości 3 m może więc być uznana za dojście i dojazd umożliwiający dostęp do drogi publicznej”.

Jeżeli zatem droga dojazdowa (wewnętrzna) do drogi publicznej ma przynajmniej szerokość 3 m i prowadzi bezpośrednio do drogi publicznej, to warunek dostępności do drogi publicznej może być spełniony w przypadku dojazdu do planowanego budynku. Oczywiście inne będą wymagania dotyczące dojazdu, po którym mają jeździć samochody ciężarowe dojeżdżające do zakładu produkcyjnego, a inne w stosunku do samochodów osobowych dojeżdżające do domu jednorodzinnego, ale o tym we wpisie w najbliższym czasie.