Problemem zarówno dla inwestora jak i gminy jest stwierdzenie nieważności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego*. 

Uchwalany bowiem przez gminę plan miejscowy może być unieważniony w sytuacji, gdy tryb lub zasady jego uchwalania zostały naruszone. 

Plan miejscowy może unieważnić wojewoda w tzw. postępowaniu nadzorczym. 

Unieważnić** plan może również sąd administracyjny (Wojewódzki Sad Administracyjny lub Naczelny Sąd Administracyjny) po złożeniu skargi na plan przez podmiot, który ma w tym interes prawny lub przez wojewodę. 

Unieważnienie mpzp przez sąd

Po stwierdzeniu nieważności m.p.z.p. powstaje pytanie, jakie przepisy kształtują przeznaczenie terenu, co do którego unieważniono plan.   

Orzecznictwo sądów administracyjnych w tym zakresie nie jest zgodne.

Problemu nie ma, jeżeli stwierdza się nieważność planu miejscowego, przed którym nie obowiązywał inny plan. Po jego unieważnieniu należy stosować decyzję o warunkach zabudowy. 

Problem powstaje wówczas, gdy unieważniony przez sąd plan miejscowy miał poprzednika  – obowiązywał inny plan, który został uchylony.

Istnieją bowiem wyroki, z których wynika, że po unieważnieniu planu miejscowego przez sąd będzie obowiązywał ‚stary’ plan (ten uchylony unieważnionym planem) i na jego podstawie należy realizować inwestycję.

Istnieją jednocześnie wyroki zaprzeczające tej tezie, z których można wywieść, iż po unieważnieniu planu przez sąd (nie wojewodę) powstaje „dziura” planistyczna i wówczas inwestycja winna być realizowana na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.  

Unieważnienie planu przez wojewodę

Sprawa jest nieco bardziej czytelna, jeżeli plan jest unieważniony w trybie nadzorczym przez wojewodę.

Jeżeli wojewoda stwierdzi nieważność m.p.z.p. to przyjmuje się, że plan miejscowy, którego to stwierdzenie nieważności dotyczy, nigdy nie obowiązywał. 

Jak wówczas realizować planowaną inwestycję w terenie, co do którego wojewoda w trybie nadzorczym stwierdził nieważność planu? 

W tym przypadku można wyróżnić dwie sytuacje. 

Pierwszą z nich jest sytuacja, w której przed unieważnieniem planu nie obowiązywał inny plan, wówczas to inwestycja może być realizowana na podstawie decyzji o warunkach zabudowy, albowiem po stwierdzeniu nieważności planu miejscowego powstała ”dziura” planistyczna. 

Z inną sytuacją będziemy mieli do czynienia, jeżeli przed stwierdzeniem nieważności  planu przez wojewodę obowiązywał inny plan miejscowy, tj. „stary” plan został zastąpiony tym unieważnionym planem. Wówczas wracamy do starego planu (tego niefortunnie uchylonego przez już nieważny plan). 

Wtedy inwestycja na danym terenie będzie musiała być realizowana na podstawie wcześniej obowiązującego planu, który ‚wrócił do łask’ w wyniku unieważnienia planu obowiązującego po nim. 

Odmienne stanowisko w sprawie nieważności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego można znaleźć również tutaj.

* w niniejszym poście nazywany również jako m.p.z.p., plan miejscowy lub plan;  

**nieważność planu można stwierdzić w całości lub w części.