W przypadku stwierdzenia przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego pozwolenia na użytkowanie organ nadzoru budowlanego wymierza karę finansową (wcześniej winien pouczyć inwestora, że nie może on użytkować obiektu bez stosownego pozwolenia).
Podstawową przesłanką odpowiedzialności inwestora z tytułu przystąpienia do użytkowania jest bezprawność przystąpienia do użytkowania, dlatego też ustalenia nadzoru budowlanego, co do nielegalnego użytkowania budynku, nie mogą budzić żadnych wątpliwości. Surowość kary bowiem wymaga odpowiednio wnikliwie przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, czy rzeczywiście przesłanka polegająca na przystąpieniu do użytkowania wystąpiła.
STWIERDZENIE SAMOWOLI UŻYTKOWEJ PRZY KAŻDEJ CZYNNOŚCI PINB
Pamiętać warto, że stwierdzenie faktu przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego pozwolenia na użytkowanie może nastąpić w trakcie każdej czynności nadzoru budowlanego.
Zatem jeżeli nielegalne przystąpienie do użytkowania nastąpi i zostanie to stwierdzone, to nadzór budowlany winien wszcząć z urzędu postępowania w przedmiocie wymierzenia kary.
Natomiast w przypadku stwierdzenia przystąpienia do nielegalnego użytkowania obiektu podczas np. obowiązkowej kontroli przeprowadzanej po złożeniu wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, nie jest wymagane wszczęcia odrębnego postępowania. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie dotyczącej pozwolenia na użytkowanie może być wykorzystany w procesie podejmowania rozstrzygnięcia o wymierzeniu kary.
(NIE) INFORMOWANIE O KONTROLI PRZEZ NADZÓR BUDOWLANY
Przepisy regulujące dokonywanie czynności kontrolnych przez nadzór budowlany zawarte w Prawie budowlanym stanowią wyjątek od przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) w zakresie zawiadamiania o kontroli. W konsekwencji do prowadzonej w oparciu o przepisy Prawa budowlanego kontroli nie mają zastosowania przepisy k.p.a. dotyczące zawiadomienia o terminie kontroli.
Co więcej – przyjmuje się w praktyce – że jeżeli celem czynności kontrolnych jest ustalenie, czy obiekt jest użytkowany legalnie, uprzedzenie inwestora o terminie kontroli byłoby niezasadne, dawałoby mu bowiem możliwość odpowiedniego przygotowania obiektu na czas kontroli.
Dlatego też PINB ma kompetencje do przeprowadzania kontroli bez uprzedzania kontrolowanych o zamiarze przeprowadzenia czynności kontrolnych. Wynika to z tej przyczyny, że nadzór budowlany posiada uprawnienia do zwalczania samowoli użytkowej i działa w interesie publicznoprawnym – w celu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.
