Nakaz rozbiórki budynku, nakaz rozbiórki wiaty, nakaz rozbiórki muru oporowego, nakaz rozbiórki skarpy, a nawet nakaz rozbiórki przyczepy kempingowej – z takimi sytuacjami spotkałem się w mojej praktyce zawodowej.
Okoliczności wydania decyzji o nakazie rozbiórki są różne.
Ktoś nie wiedział, że na wzniesienie budynku jest potrzebne pozwolenie na budowę, inny ktoś wiedział, ale myślał, że będzie mógł wzniesiony dom już po wybudowaniu „jakoś” zalegalizować, a jeszcze inna osoba w pełni świadomie budowała w przekonaniu, że nikt się o tym niezgodnym z prawem działaniu nie dowie, a pomimo tego dowiedział się.
Jest tak, że pewne samowole budowlane wychodzą na światło dzienne i zajmuje się nimi nadzór budowlany, a inne nie i dziesiątkami lat funkcjonują bez żadnych negatywnych konsekwencji (pomimo tego, że samowola budowlana się nie przedawnia).
KIEDY JEST WYDAWANY NAKAZ ROZBIÓRKI
Jednak jeśli już nadzór budowlany rozpocznie postępowanie związane z podejrzeniem popełnienia samowoli budowlanej, to przy braku możliwości jej legalizacji lub braku woli jej zalegalizowania ze strony jej sprawcy (właściciela) wydaje nakaz rozbiórki.
Wydanie decyzji o nakazie rozbiórki wiąże się zazwyczaj z najpoważniejszymi naruszeniami prawa budowlanego.
Przykład: budujesz dom; dobudowujesz do sklepu dodatkowe pomieszczenie; wbrew zatwierdzonemu projektowi budowlanemu powiększasz budynek o kolejne metry; inaczej sytuujesz budynek, to właśnie wówczas nadzór budowlany wydaje nakaz rozbiórki całości lub części wybudowanej nielegalnie.
KTO WYDAJE NAKAZ ROZBIÓRKI
Nakaz rozbiórki jest wydawany w formie decyzji administracyjnej.
Zatem jest wydawany przez organ administracyjny – nadzór budowlany. Proszę pamiętać, że nakazu rozbiórki nie wydaje sąd. Sąd administracyjny, do którego można złożyć skargę na decyzję o nakazie rozbiórki może jedynie skontrolować, czy nakaz rozbiórki wydany przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego został wydany zgodnie z prawem.
Jeżeli uzna, że przepisy przy wydawaniu decyzji o nakazie rozbiórki zostały naruszone, to wówczas uchyla taką decyzję i kieruje sprawę do ponownego rozpatrzenia, wskazując nadzorowi budowlanemu, co należy zrobić, aby w sposób prawidłowy rozstrzygnąć, czy rzeczywiście w określonych okolicznościach można wydać decyzję o nakazie rozbiórki, jakie przepisy stosować do rozpatrzenia sprawy (to jest ważne, bo różne obowiązywały na przestrzeni lat), jakie okoliczności wziąć pod uwagę przy rozpatrywaniu sprawy i wiele innych.
Wskazania sądu zawarte w wyroku są wiążące dla nadzoru budowlanego prowadzącego sprawę, co oznacza, że urzędnik prowadzący sprawę musi je uwzględnić przy jej ponownym rozpoznawaniu.
WADY NAKAZU ROZBIÓRKI
Warto pamiętać, że nakaz rozbiórki może być uchylony. Może być uchylony przez organ wyższej instancji, czyli Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, jeżeli oczywiście zostanie złożone odwołanie w terminie 14 dni.
Jak już wyżej wskazałem nakaz rozbiórki może być uchylony również przez Sąd, jeżeli zostanie złożona skarga na decyzję wydaną przez Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego (który podtrzymał decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego).
Uchylić nakaz rozbiórki można wtedy, jeżeli zawiera wady.
Wady mogą polegać m.in. na błędnym ustaleniu faktów związanych z powstaniem obiektu, który ma podlegać rozbiórce.
Wady nakazu rozbiórki mogą polegać również na błędnym przyjęciu, że w ogóle doszło do powstania samowoli budowlanej, czy też na błędnym stosowaniu przepisów (stosuje się różne przepisy i ustawy – w zależności od daty powstania obiektu, rodzaju obiektu, skali naruszeń prawa budowlanego).
Wady nakazu rozbiórki mogą być również związane z błędnym wskazaniem osoby zobowiązanej do likwidacji obiektu objętego nakazem rozbiórki, z brakiem precyzyjności nakazu rozbiórki oraz z wieloma innymi uchybieniami.
CO POWINIEN ZAWIERAĆ NAKAZ ROZBIÓRKI
Pamiętać należy, że decyzja o nakazie rozbiórki, która ingeruje bardzo mocno w prawo własności i niesie za sobą daleko idące konsekwencje prawne i faktyczne musi zawierać podstawowe elementy, które pozwolą ją uznać przez wyższe instancja za prawidłową i wykonalną.
Przede wszystkim musi być precyzyjnie wskazane to, co ma być rozebrane. Czy ma to być cały budynek, jego część, czy też zespół budynków. Jeżeli część, to należy dokładnie opisać jaka część, a przy bardziej skomplikowanych sytuacjach faktycznych wręcz musi się znaleźć projekt, który wskaże która z części ma być rozebrana. Błędy zdarzają się często w sytuacji, gdy część budynku legalnie wybudowanego połączyła się z częścią nielegalną.
Ponadto niezbędnym jest określenie odpowiednich przepisów, na podstawie których nadzór budowlany wydaje nakaz rozbiórki. W sytuacji, gdy prawo budowlane i prawo dotyczące zagospodarowania przestrzennego zmieniało się na przestrzeni lat wielokrotnie, a konsekwencje samowoli budowlanej były różnie regulowane (mniej lub bardziej restrykcyjnie), to wskazanie odpowiedniej ustawy, przepisu, planu zagospodarowania przestrzennego, na podstawie których nadzór budowlany orzekał jest kluczowe dla prawidłowego wydania decyzji o nakazie rozbiórki.
Niezbędnym jest również, by nadzór budowlany prawidłowo określił stan faktyczny sprawy, czyli odpowiednio ustalił chronologię wydarzeń związanych z powstaniem określonego obiektu – kiedy, w jakim okresie, kto i jakie roboty budowlane wykonywał. Jest to na tyle istotne, że ma to wpływ na odpowiednie zastosowanie przepisów oraz kwalifikacji prawnej tego, co powstało.
Duże znaczenie ma również odpowiednia interpretacja dowodów zebranych przez nadzór budowlany, tj. tych złożonych przez strony postępowania, jak i uzyskanych przez samych urzędników, np. zdjęć lotniczych z centralnego ośrodka geodezyjnego, dokumentów z archiwum państwowego, czy też wydziału architektury.
Temat jest jak widać złożoną materią, której prawidłowe rozwikłanie będzie miało wpływ na wydanie decyzji o nakazie rozbiórki.
Wiele zagadnień już opisywałem na blogu, więc aby się nie powtarzać odsyłam do konkretnych wpisów poniżej.
TERMIN WYKONANIA NAKAZU ROZBIÓRKI
Na to często zadawane pytanie znajdziesz odpowiedź we wpisie: https://prawobudowlane-blog-buniak.pl/termin-wykonania-nakazu-rozbiorki-2/
NIE KAŻDY OBIEKT BUDOWLANY MOŻE BYĆ OBJĘTY NAKAZEM ROZBIÓRKI
Ciekawy problem, który pojawia się w praktyce, więcej na ten temat:
Nie każda samowola budowlana może być objęta nakazem rozbiórki
Niewykonalność nakazu rozbiórki. Zasada legalizmu versus zasada sprawiedliwości
NAKAZ ROZBIÓRKI A WSTRZYMANIE ROBÓT BUDOWLANYCH
Nadzór budowlany wydał postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych, a Ty dalej je prowadzisz. Warto wiedzieć, co za to grozi:
O samowoli budowlanej w Europejskim Trybunale Praw Człowiek w Strasbourgu
ODWOŁANIE OD NAKAZU ROZBIÓRKI
Stało się – wydano nakaz rozbiórki. Co dalej?
NAKAZ ROZBIÓRKI NIE JEST WYKONYWANE
Decyzja o nakazie rozbiórki staje się ostateczna i prawomocna, tj. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wydał nakaz rozbiórki, a po złożeniu odwołania Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał go w mocy, następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę na decyzję nadzoru, a Naczelny Sąd Administracyjny nie uwzględnił skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, co wówczas ?
