Odbudowa i rozbiórka bez pozwolenia na budowę może być już prowadzona na terenach dotkniętych powodzią z września 2024 roku. Premier bowiem w rozporządzeniu z dnia 5 października 2024 roku określił gminy, w których stosuje się szczególne zasady odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych.
Rozporządzenie zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 2 ustawy z dnia 11 sierpnia 2001 roku o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu.
Na tej podstawie w gminach wymienionych w rozporządzeniu będą mogły być stosowane uproszczone procedury związane z robotami przy zniszczonych przez powódź obiektach. W rozporządzeniu znalazło się sporo miejscowości z województwa opolskiego (m.in. Głubczyce, Głuchołazy, Prudnik), śląskiego (m.in. Racibórz, Ustroń, Cieszyn), dolnośląskiego (m. in. Lądek Zdrój, Kudowa Zdrój, Kłodzko), lubuskiego (m. in. Gubin, Nowa Sól, Słubice).
Rozporządzenie weszło w życie 6 października 2024 roku i będzie obowiązywało do 6 października 2026 roku.
REMONT, ODBUDOWA i ROZBIÓRKA
Przepisy specustawy z założenia upraszczają formalności związane z odbudową, rozbiórką i remontem zalanych obiektów. Do tego typu robót nie będzie potrzebne uzyskanie wcześniej pozwolenia na budowę. Pozwolenia na budowę nie będzie potrzebowała odbudowa, remont, czy rozbiórka m.in.: obiektów liniowych (z wyłączeniem linii kolejowych o znaczeniu państwowym) i obiektów budowlanych o kubaturze mniejszej niż 1000 m3 i nie wyższych niż 12 m nad poziomem terenu.
Wystarczy, że osoba, której nieruchomość ucierpiała w trakcie powodzi z września 2024 roku, zgłosi zamiar podjęcia robót polegających na odbudowie obiektu. Do zgłoszenia nie musi przedstawiać projektu budowlanego i innych dokumentów niezbędnych w „normalnej” sytuacji do uzyskania zgody na odbudowę, czy rozbiórkę. Wystarczą szkice i rysunki. Zgłoszenia dokonuje się przed zamierzonym terminem rozpoczęcia robót budowlanych. Do wykonania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia starosta nie sprzeciwił się odbudowie w drodze decyzji.
WĄTPLIWOŚCI DOTYCZĄCE NIEKTÓRYCH PRZEPISÓW
Powyżej wskazane regulacje mogą wydawać się proste i zrozumiałe, a przede wszystkim w sposób istotny ułatwiające odbudowę, czy rozbiórkę obiektu budowlanego. W praktyce jednak mogą rodzić wiele problemów. Można w tym miejscu wspomnieć tylko o kilku, które nasuwają się na gorąco.
Co w sytuacji, gdy obiekt, który ma być rozebrany podlega ochronie konserwatorskiej? Co z rozbiórką obiektów wpisanych do ewidencji zabytków – specustawa określa jedynie obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę na odbudowę obiektów wpisanych do rejestru, a co z rozbiórką tych obiektów?
Co mają obejmować szkice i rysunki, które należy dołączyć do zgłoszenia robót? Brak precyzyjności tego wymogu w praktyce może prowadzić do sporych nieporozumień. Przepisy bowiem wskazują, że do zgłoszenia dołącza się, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a w razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia, organ nakłada obowiązek uzupełnienia brakujących dokumentów. Ustawodawca nie precyzuje o jakie potrzeby i konieczności chodzi. Przy braku precyzyjności o jakie dokumenty chodzi i co mają zawierać szkice i rysunki może dochodzić do nadużyć w tym zakresie.
RYZYKO PODJĘCIA ROBÓT NIELEGALNYCH ROBÓT
Oczywiście wraz z wejściem w życie przepisów specustawy rośnie niebezpieczeństwo nadużywania przepisów do stosowania ich do inwestycji, których te przepisy nie obejmują. Nie warto tego robić. W pandemii Covid dochodziło do budowania obiektów bez stosownych zgód – do celów niekoniecznie związanych z walką ze skutkami wirusa.
Orzeczenia sądów pokazały, że takie obiekty zostały uznane za nielegalne i objęte nakazami rozbiórki. Orzeczenia w tym zakresie są jednoznaczne.
