Zdarza się tak, że decyzja wydana przez nadzór budowlany okaże się dotknięta poważnymi wadami prawnymi.
Może to dotyczyć również decyzji o nakazie rozbiórki budynku (budowli). Występują jednak sytuacje, w których pomimo istotnych wad decyzja taka nie zostanie (z różnych powodów) uchylona – nawet po złożeniu odwołania. Wówczas staje się ona ostateczna i może być wykonywana.
Jednakże nawet jeśli jest ostateczna – w sytuacji poważnej wady – może być ona unieważniona. Oznacza to w praktyce tyle, że pomimo jej wykonalności, można złożyć wniosek o unieważnienie decyzji o nakazie rozbiórki, wszczynając postępowanie mające na celu wyeliminowanie takiego rozstrzygnięcia z obrotu prawnego (kasując taką decyzję). Oczywiście nie każda wada decyzji zobowiązującej do zlikwidowania określonych w niej robót budowlanych nadaje się do unieważnienia.
Muszą to być wady kwalifikowane.
POWODY NIEWAŻNOŚCI DECYZJI ZOBOWIĄZUJĄCEJ DO ROZBIÓRKI BUDYNKU
Unieważnienie nakazu rozbiórki może dotyczyć ściśle określonych sytuacji. Do takich można zaliczyć np. sytuację, w której decyzja uznająca jakiś obiekt za samowolę budowlaną została wydana: 1) bez podstawy prawnej; 2) z rażącym naruszeniem prawa; 3) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie; 4) była niewykonalna w dniu jej wydania; 5) czy też w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą.
Najczęściej powoływaną w praktyce przesłanką mającą na celu przekonanie organu do uznania decyzji o nakazie rozbiórki za nieważną jest twierdzenie, że została ona wydana z rażącym naruszeniem prawa.
RAŻĄCE NARUSZENIE PRAWA W SPRAWIE SAMOWOLI BUDOWLANEJ
W praktyce pojęcie „rażącego naruszenia prawa” jest różnie interpretowane, z uwagi na to, że nie ma ustawowej definicji tego pojęcia. Śledząc jednak wydawane w tego typu sprawach rozstrzygnięcia można podać kilka przykładów takich sytuacji.
Do rażącego naruszenia prawa dojdzie w sytuacji, gdy nakaz rozbiórki w sposób błędny określi: 1) przedmiot rozbiórki (to, co ma być rozebrane); 2) gdy błędnie określi miejsce nielegalnie wykonanych robót; 3) czy też nakaże rozbiórkę również części wybudowanej legalnie – dochodzi bowiem często do tego, że nadzór budowlany nakazuje wyburzyć cały obiekt budowlany, pomimo tego, że jego część została wybudowana legalnie.
POSTĘPOWANIE DOTYCZĄCE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI ROZBIÓRKOWEJ
W przypadku wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa wniosek o stwierdzenie jej nieważności można złożyć nawet po upłynięciu terminu do wniesienia odwołania. Jedynym terminem ograniczającym złożenie takiego wniosku jest upływ 10 lat od doręczenia takiej decyzji oraz sytuacja, gdy decyzja o nakazie rozbiórki spowodowała już nieodwracalne skutki.
