Pisałem już tutaj o sprawie związanej w wpisaniem do rejestru zabytków zdewastowanego dawnego obiektu militarnego i jednocześnie odmowie zgody na jego rozbiórkę przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Po złożeniu przez naszą Kancelarię skarg na decyzje wojewódzkiego konserwatora i Ministra Kultury – Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił te rozstrzygnięcia. Minister nie godząc się z orzeczeniami WSA w Warszawie złożył skargi kasacyjne do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który je oddalił. Obiecałem, że jak już otrzymam uzasadnienia pisemne wyroków NSA, to ich krótkie fragmenty przytoczę na blogu. Dzisiaj kilka najistotniejszych fragmentów uzasadnienia wyroku NSA z 2024 roku dotyczącego wyrażenia zgody na rozbiórkę budynku będącego pod ochroną konserwatorską.
KWESTIE ZWIĄZANE Z KATASTROFALNYM STANEM TECHNICZNYM OBIEKTU
„W rozpoznawanej sprawie organy konserwatorskie kładąc akcent na wartość historyczną budynku motywowaną głównie okresem jego budowy nie wyjaśniły jednak w sposób przekonujący, że pomimo katastrofalnego stanu technicznego jest to nadal obiekt cenny, warty zachowania i dlatego w dalszym ciągu zachowuje swe walory zabytkowe … Konieczne było również rzeczowe wyjaśnienie, w tym odnosząc się do ekspertyzy technicznej, jaki jest aktualny stan oryginalnej substancji budowlanej, skoro nie jest kwestionowane, że od czasu zakończenia pierwszej wojny światowej w budynku dokonywano przeróbek. Następnie, czy stopień zniszczenia i dokonanych zmian w substancji budowlanej sam przez się nie spowodował utraty wartości historycznej”.
ROZWAŻANIA W ZAKRESIE WPISU OBSZAROWEGO
W zakresie wpisu obszarowego, który był również przedmiotem analizy w sprawie – NSA stwierdził, iż: „Wyjaśnić także należało, jaki wpływ na kompozycję przestrzenną, ochronę krajobrazu, powiązań widokowych miasta miałoby wyburzenie dawnych koszar carskich, a to z uwagi na ich usytuowanie w granicach zespołu urbanistyczno – architektonicznego i krajobrazowego Sandomierza”. Wcześniej w I instancji WSA w Warszawie w wyroku z dnia 19 października 2021 roku, sygn. akt: VII SA/Wa 382/21 stwierdził w tek kwesii następujące: „Uzasadnione wątpliwości w okolicznościach faktycznych sprawy budzi zarazem akcentowany przez organy konserwatorskie uszczerbek wartości chronionego krajobrazu układu architektoniczno – urbanistycznego Sandomierza, jaki w ich ocenie spowodowałoby wyburzenie budynku dawnych koszar. Nie bez racji skarżąca podnosi w tym zakresie niespójność rozważań organów, które jednocześnie potwierdzają istotną degradację walorów widokowych tego obszaru wynikającą z chaotycznej zabudowy i przekształcenia terenu po II Wojnie Światowej”.
KWESTIE ZWIĄZANE Z PLANEM MIEJSCOWYM
NSA zwraca również uwagę na fakt, iż obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w którym przewidziano, iż sporny budynek oznaczony został jako „istniejąca zabudowa przeznaczona do wyburzenia”, jest aktem prawa powszechnie obowiązującym i jako taki musi być brany pod uwagę przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy, w tym w szczególności mając na względzie fakt dokonania przez Konserwatora uzgodnienia projektu ww. planu w trakcie trwania procedury planistycznej. Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyroku podkreślił, iż „…plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego, a zatem źródłem powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze działania organu, który go ustanowił (art. 87 ust. 2 Konstytucji RP)… Jak wyżej wskazano, moc wiążąca planów miejscowych jest normą konstytucyjną, a organy władzy publicznej, w tym organy administracji publicznej, działają na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP, art. 6 k.p.a.)… Dodatkowo uzgodnienie projektu planu miejscowego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków powoduje ten skutek, że zaakceptowane przez niego zasady stają się prawem miejscowym, a tym samym źródłem prawa”.
Wyrok NSA z dnia 19 listopada 2024 roku, sygn. akt: II OSK 689/22.
