Prawo lewituje. 

Prawo jest oderwane od rzeczywistości.

Prawo jest niesprawiedliwe.

Wykonując swój zawód często słyszę te określenia – najczęściej w odniesieniu do różnych rozwiązań prawych związanych z Prawem budowlanym.

Czasami się z nimi zgadzam, czasami nie. To zależy od kazusu. Bo dopiero prowadzenie konkretnej sprawy, z konkretnymi okolicznościami pozwala ocenić, czy przepis, który jest stosowany przez urzędników, czy też sąd jest … no właśnie sprawiedliwy i w odpowiedni sposób interpretowany.

Regulacje z ustawy Prawo budowlane, które są określane jako oderwane od rzeczywistości dotyczą m.in. kar za przystąpienia do użytkowania budynku bez pozwolenia.

Przyjmuje się, iż kara za przystąpienie do użytkowania budynku bez zezwolenia jest wymierzana w każdej sytuacji – wystarczy, że zaistnieje fakt przystąpienia do użytkowania.

Na uzasadnienie tej praktyki podnosi się, że organ administracyjny nie ma możliwości odstąpienia od wymierzenia kary dlatego, że jest ona niezależna od stopnia zawinienia, rodzaju szkodliwości oraz sytuacji finansowej zainteresowanego. Nie można jej też miarkować.

Czy słusznie ?

Czy to jest jedyny właściwy sposób interpretowania przepisów o karach za przystąpienie do użytkowania budynku bez zezwolenia?

Przepisy Prawa budowlanego – moim zdaniem – dają jednak możliwość na rozważenie innych rozstrzygnięć niż te polegające na tym, że jeżeli obiekt jest użytkowany, to inwestor jest obciążany karą za przystąpienie do użytkowania.

Taką interpretacje tych przepisów potwierdziło kilka orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego, który widząc w niektórych sytuacjach zwykłą niesprawiedliwość stanowiska sprowadzającego się do: użytkowanie = kara, próbuje tą praktykę „zmiękczyć”.

Mianowicie spotyka się orzeczenia, w których zwraca się uwagę na to, że stosowanie tej kary automatycznie (po stwierdzeniu przystąpienia do użytkowania) może budzić zastrzeżenia w kontekście obowiązującego porządku prawnego. Dlatego zawsze należy brać pod uwagę okoliczności danej sprawy. Mogą bowiem zachodzić takie szczególne sytuacje, w których rozpoczęcie użytkowania obiektu budowlanego nie usprawiedliwia nałożenia na inwestora kary z tytułu nielegalnego użytkowania.