Pisałem już na blogu, że za przystąpienie do użytkowania budynku bez stosownej zgody można ponieść karę pieniężną.
Przed zmianami w Prawie budowlanym z 2020 roku kary za tzw. samowolę użytkową można było nałożyć tylko raz. Po zmianach z września 2020 roku kary pieniężne można nakładać wielokrotnie – teoretycznie, aż do momentu odbioru budynku przez nadzór budowlany.
Powyższe zmiany – z punktu widzenia praktyki – nie zmieniły jednak jednej istotnej kwestii, a mianowicie sytuacji, w której dochodzi jednocześnie do samowoli budowlanej i samowoli użytkowej.
Wszczęcie i zakończenie przez nadzór budowlany postępowania związanego z samowolę budowlaną wyklucza sankcje związane z samowolą użytkową.
NIE ZAWSZE NAŁOŻENIE KARY ZA NIELEGALNE UŻYTKOWANIE JEST MOŻLIWE
Chodzi o możliwość nałożenia kary pieniężnej za przystąpienie do użytkowania budynku bez odpowiedniej zgody, gdy użytkowany budynek jest samowolą budowlaną.
Dotyczy to dokładniej sytuacji, w której użytkowany nielegalnie obiekt budowlany został wybudowany bez pozwolenia na budowę (lub skutecznie złożonego zgłoszenia).
Wówczas nadzór budowlany jest zobowiązany podjąć w pierwszej kolejności działania w celu zlikwidowania samowoli budowlanej, co wiąże się albo z jej legalizacją (jeśli jest to możliwe), albo jej rozbiórką.
NIE MA MOŻLIWOŚCI NAŁOŻENIA KARY GDY SAMOWOLA BUDOWLANA
Z obowiązujących przepisów wywodzi się obowiązek wszczęcia w pierwszej kolejności postępowania związanego z samowolą budowlaną.
Wynika to przede wszystkim z tej przyczyny, że wszczęcie postępowania związanego z likwidacją samowoli budowlanej kończy się obowiązkiem uiszczenia opłaty legalizacyjnej albo nakazem rozbiórki, a te sankcje zastępują karę z tytułu nielegalnego użytkowania budynku.
Jak wskazuje orzecznictwo łączenie postępowania związanego z wymierzeniem kary za nielegalne użytkowanie budynku z innymi postępowaniami związanymi z samowolą budowlaną byłoby zbyt dotkliwe dla inwestora (właściciela).
KARA ZA PRZYSTĄPIENIE DO UŻYTKOWANIE TYLKO ZA LEGALNĄ INWESTYCJĘ
Dodatkowo brak możliwości nałożenia kary pieniężnej za samowolę użytkową wynika z tego powodu, że uzyskanie pozwolenia na użytkowanie musi dotyczyć budowy prowadzonej na podstawie zatwierdzonego projektu budowlanego.
Takiego naruszenia przepisów o przystąpieniu do użytkowania nie ma w sytuacji, gdy inwestor dopuścił się samowoli budowlanej.
Jeżeli bowiem inwestycja została zrealizowana bez pozwolenia na budowę lub skutecznego zgłoszenia, to trudno mówić o naruszeniu przepisów o przystąpieniu do użytkowania.
