KIEDY WYDAJE SIĘ NAKAZ ROZBIÓRKI OBIEKTU BUDOWLANEGO

Nakaz rozbiórki obiektu budowlanego wydaje się w sytuacji, gdy obiekt został wykonany niezgodnie z przepisami prawa. 

Zazwyczaj, gdy na jego wykonanie nie była wydana zgoda w formie decyzji o pozwoleniu na budowę. Choć nie tylko, bo decyzję o nakazie rozbiórki można wydać również w sytuacji, gdy inwestor  wykonał roboty bez zgłoszenia robót, lub je zgłosił w wydziale architektury, ale od tego zgłoszenia został wniesiony sprzeciw. 

Nakaz rozbiórki może być również wydany w sytuacji, gdy na roboty budowlane zostało wydane pozwolenie na budowę lub zgłoszono roboty skutecznie, ale od warunków pozwolenia na budowę lub zgłoszenia w trakcie robót odstąpiono w sposób istotny. Czyli miał być realizowany w trakcie robót zatwierdzony projekt budowlany, a wykonano roboty niezgodnie z projektem (inaczej, więcej, mniej …).

Do wydania nakazu rozbiórki budynku, budowli, robót budowlanych może dojść również wtedy, gdy na określone prace nie jest wymagana żadna zgoda – ani pozwolenie na budowę, ani skutecznie złożone zgłoszenie. Przykład? Budowa wiaty śmietnikowej, czy pergoli ogrodowej nie wymaga jakichkolwiek zgód. Jednakże ich budowa w strefie, w której miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zakazuje ich postawienia skutkować będzie również wydaniem nakazu rozbiórki.    

Decyzję o rozbiórce można oczywiście wydać jedynie w sytuacji, gdy nie doszło do legalizacji wykonanych niezgodnie z przepisami robót.

PROCEDURA WYDANIA NAKAZU ROZBIÓRKI

Zazwyczaj jest tak, że decyzję o nakazie rozbiórki w pierwszej instancji wydaje Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego po przeprowadzeniu stosownego postępowania, które ma na celu wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy związanej z podejrzeniem wykonania robót w sposób niezgodny z prawem. Jeżeli podejrzenia się potwierdzą, a nie dojdzie do legalizacji robót, to wówczas PINB wydaje decyzję o nakazie rozbiórki. Od tej decyzji przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który może się zgodzić z ustaleniami organu I instancji lub może ich nie podzielić, kwestionując ustalenia i twierdzenia PINB. Strona takiego postępowania nie zgadzająca się rozstrzygnięciami organów nadzoru budowlanego może uruchomić postępowanie sądowe przed sądami administracyjnymi składając skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a następnie (w sytuacji niekorzystnego orzeczenia) skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sądy administracyjne mogą uchylić nakaz rozbiórki wydany przez nadzór budowlany.  

OSTATECZNOŚĆ DECYZJI O NAKAZIE ROZBIÓRKI SKUTKUJE OBOWIĄZKIEM JEJ WYKONANIA

W sytuacji, gdy decyzja o nakazie rozbiórki stała się ostateczna, a ostateczność następuje zazwyczaj w sytuacji, gdy po złożeniu odwołania Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał w mocy nakaz rozbiórki wydany przez PINB, następuje obowiązek wykonania decyzji o nakazie rozbiórki (są od tego pewne wyjątki, o których już pisałem). 

Jeżeli nie jest ona wykonana dobrowolnie przez inwestora (właściciela, zarządcę obiektu), to wówczas nadzór budowlany winien wszcząć postępowanie egzekucyjne, które ma na celu doprowadzenie do  wykonania nakazu rozbiórki. 

GRZYWNA W CELU PRZYMUSZENIA

Jednym z pierwszych kroków organu egzekucyjnego (pomijając w tym wpisie czynności związane z wydaniem tytułu wykonawczego) będzie wydanie postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia. Wysokość grzywny jest zazwyczaj bardzo dotkliwa dla zobowiązanego do wykonania nakazu rozbiórki. 

Oblicza się ją dla budynków następująco: iloczyn powierzchni zabudowy budynku lub jego części, objętego nakazem przymusowej rozbiórki i 1/5 ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ogłoszonej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów do obliczania premii gwarancyjnej dla posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych. 

Spotkałem się w praktyce, że grzywna opiewała na kilkaset tysięcy złotych.

Dla budowli natomiast nie może przekraczać kwoty 10 000 zł.

Grzywna w celu przymuszenia jest jednorazowa, chyba że dotyczy obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w stanie nieszpecącym otoczenia.

WYKONANIE ZASTĘPCZE

Jeżeli pomimo nałożenia grzywny w celu przymuszenia nakaz rozbiórki nie zostanie wykonany (nawet jeżeli grzywna w całości zostanie ściągnięta), to organ egzekucyjny (w tym przypadku również nadzór budowlany) może go zastępczo wykonać. Czyli zamiast zobowiązanego (inwestora, właściciela obiektu) wykonuje nakaz rozbiórki firma „wynajęta” przez nadzór budowlany, a kosztami obciąża się zobowiązanego (inwestora, właściciela obiektu). Nie jest to co prawda łatwy i często stosowany środek egzekucyjny, ale organ egzekucyjny w ostateczności może go uskutecznić. 

O poszczególnych etapach egzekucji nakazu rozbiórki (dość złożonych), oraz o problemach związanych ze skutecznym wydaniem grzywny w celu przymuszenia oraz o problemach z egzekucją nakazu rozbiórki będę pisał wkrótce.