Polecam treść poniższego wyroku dotyczącego obiektu budowlanego wzniesionego na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę i użytkowanego na podstawie pozwolenia na użytkowanie. Po kilku latach decyzja o pozwoleniu została unieważniona, a w konsekwencji w stosunku do obiektu wydana została decyzja o nakazie rozbiórki. 

Sprawa dotyczyła wydania decyzji o pozwoleniu na budowę myjni samochodowej, która jak orzekły sądy administracyjne, została  wydana niezgodnie z prawem. 

Z uwagi na formułę bloga przedstawiam najistotniejsze fragmenty z uzasadnienia prawnego wyroku. 

Najistotniejsze tezy tego wyroku są następujące:

Jeżeli ustalono, że dla obiektu nie ma w obiegu prawnym pozwolenia na budowę, a obiekt jest zrealizowany w sposób niezgodny z miejscowym planem zagospodarowania w sposób uniemożliwiający podjęcie próby legalizacji tego obiektu i doprowadzenia go do stanu zgodnego z prawem, organowi nadzoru budowlanego pozostaje jedynie wydać decyzję nakazującą rozbiórkę tego obiektu.

Obiekt wybudowany na podstawie ważnego pozwolenia na budowę nie stanowi samowoli budowlanej, jednak stwierdzenie nieważności pozwolenia na budowę powoduje powstanie stanu, w którym obiekt nie ma oparcia w legalnej dokumentacji budowlanej. A zatem organy mogą bądź to nakazać zaniechanie dalszych robót budowlanych, bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego, bądź nałożyć obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 15 listopada 2017 roku.

„W niniejszej sprawie ponieważ obiekt został wybudowany na podstawie ważnego pozwolenia na budowę, nie można go uznać za samowolę budowlaną, jednak stwierdzenie nieważności pozwolenia na budowę powoduje powstanie stanu, w którym obiekt nie ma oparcia w legalnej dokumentacji budowlanej. Słusznie zastosowanie znalazły więc w sprawie przepisy art. 51 ust. 7 w zw. z art. 50 ust. 1 Pr.bud., na podstawie którego zastosowanie będą miały przepisy art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 51 ust. 3 Pr.bud. A zatem organy mogły bądź to nakazać zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego (pkt 1 art. 51 ust. 1 Pr.bud.) bądź nałożyć obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania (pkt 2 art. 51 ust. 1 Pr.bud.). Zgodnie zaś z art. 51 ust. 3 Pr.bud. po upływie terminu lub na wniosek inwestora, właściwy organ sprawdza wykonanie obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, i wydaje decyzję:

1) o stwierdzeniu wykonania obowiązku albo

2) w przypadku niewykonania obowiązku – nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

Należy w tym miejscu podkreślić, że wybór pomiędzy zastosowaniem pkt 1 bądź pkt 2 art. 51 ust. 1 Pr.bud. uzależnione jest od stwierdzenia, czy w sprawie jest możliwe doprowadzenie wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem. Nakazy wymienione w treści art. 51 ust. 1 pkt 1 Pr.bud. mogą być zastosowane, gdy nastąpiło niedające się usunąć naruszenie prawa i wykonane roboty budowlane nie mogą być doprowadzone do stanu zgodnego z prawem. Przykładem takiej sytuacji mogą być roboty budowlane, które nie spełniają określonych warunków lub norm, a w toku postępowania administracyjnego ustalono, że doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem nie jest możliwe w inny sposób niż przez rozebranie wykonanego obiektu lub jego części.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Obiekt, którego rozbiórkę nakazał PINB, jest niezgodny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszarów położonych w obrębie 3 miasta S., uchwalonego uchwałą Rady Miejskiej w S. z dnia 30 stycznia 2013 r. nr (…). Wynika z niego, że działka nr 2364 położona jest na obszarze oznaczonym symbolem MN – mieszkalnictwo jednorodzinne. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 powyższej uchwały przeznaczenie terenów wydzielonych liniami rozgraniczającymi i oznaczonych na rysunku planu symbolami: MN – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej:

a) podstawowe przeznaczenie terenu – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna wolno stojąca, bliźniacza lub szeregowa,

b) uzupełniające przeznaczenie terenu – zabudowa usługowa i nieuciążliwa działalność gospodarcza realizowana jako wbudowana, o powierzchni nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku mieszkalnego,

c) możliwa jest lokalizacja na działce obiektów gospodarczych (np. garaż lub zespół garaży) oraz urządzeń infrastruktury technicznej i urządzeń towarzyszących w zakresie: komunikacji wewnętrznej, obiektów małej architektury, zieleni towarzyszącej, izolacyjnej i ogrodzeń.

Zdaniem Sądu automatyczna myjnia samochodowa 4-stanowiskowa wraz z budynkiem gospodarczym, który służyć ma obsłudze przedmiotowej inwestycji, nie wpisuje się w podstawową funkcję terenu, tj. zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Stosownie do § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) przez „zabudowę jednorodzinną” należy rozumieć jeden budynek mieszkalny jednorodzinny lub zespół takich budynków, wraz z budynkami garażowymi i gospodarczymi. Myjni samochodowej jak i służącego do jej obsługi budynku gospodarczego nie można zaliczyć do obiektów zabudowy jednorodzinnej.

Nie można również stwierdzić, aby obiekty te stanowiły uzupełniające przeznaczenie terenu, bowiem warunkiem koniecznym jest to, aby zabudowa usługowa bądź nieuciążliwa działalność gospodarcza realizowana była jako wbudowana, o powierzchni nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku mieszkalnego. Tymczasem działkę nr (…) (poprzednio dz. nr (…)) inwestor przeznaczył wyłącznie pod automatyczną kontenerową 4-stanowiskową myjnię samochodową, której zadaniem jest bezobsługowe mycie pojazdów o ładowności do 7 ton. Ponadto podkreślić należy – jak słusznie zwrócił na to uwagę organ pierwszej instancji – że zgodnie z opisem technicznym projektu budowlanego projektowana infrastruktura z budynkiem gospodarczym ma na celu zabezpieczać techniczne uwarunkowania prawidłowej eksploatacji myjni samochodowej. Nie można zatem budynku biurowo-gospodarczego potraktować odrębnie od powstałej myjni samochodowej. Potwierdzone to również zostało podczas przeprowadzonych w dniu 27 września 2016 r. oględzin, w toku których stwierdzono, że na terenie posesji przy ul. (…) są zlokalizowane: budynek biurowo-gospodarczy do obsługi myjni samochodowej, wiata nad urządzeniami myjni samochodowej czterostanowiskowej, dwa bloki urządzeń – moduły myjące, osłona od strony posesji nr 2 przy ul. (…), urządzenie wolnostojące – odkurzacz. Tym samym budynku gospodarczego nie można również zaliczyć do obiektów gospodarczych wskazanych w § 2 ust. 1 pkt 1 lit. c planu.

Powyższe czyni zarzuty skargi, że będący przedmiotem oględzin budynek biurowo-gospodarczy nie został przez organ pierwszej instancji poddany szczegółowemu wymiarowaniu, jak i niezajęcia stanowiska wobec spostrzeżeń skarżących i niepodjęcia inicjatywy dowodowej w tym zakresie, poprzez co naruszono m.in. art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., nie mogły zostać uwzględnione. Ponieważ budynek gospodarzy jako służący obsłudze myjni samochodowej nie jest zgodny – jak to wskazano wyżej – z zapisami planu miejscowego, nie mają żadnego znaczenia ani metraż tego obiektu, ani jego spełniające wszystkie wymagane prawem budowlanym normy posadowienie. Brak jest tym samym podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 9 i 11 k.p.a.

Reasumując, stwierdzić należy, że planowana inwestycja jest niezgodna z ustaleniami miejscowego planu. Aby doprowadzić natomiast przedmiotową inwestycję do stanu zgodnego z prawem konieczne byłoby doprowadzenie jej do stanu, który byłby zgodny z ustaleniami planu miejscowego. Jednak jest to niemożliwe, bowiem – jak słusznie wskazał organ pierwszej instancji – obiekt będący przedmiotem niniejszego postępowania (automatyczna myjnia samochodowa czterostanowiskowa wraz z infrastrukturą i budynkiem gospodarczo-biurowym) nie mógłby być poddany procedurze opisanej w przepisie art. 51 ust. 1 pkt 2 Pr.bud. (nałożenie obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem), gdyż jego lokalizacja jest sprzeczna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Skoro zatem w niniejszym postępowaniu w sposób nie budzący wątpliwości ustalono, że dla obiektu będącego przedmiotem niniejszej decyzji nie ma w obiegu prawnym pozwolenia na budowę, a obiekt jest zrealizowany w sposób niezgodny z miejscowym planem zagospodarowania w sposób uniemożliwiający podjęcie próby legalizacji tego obiektu i doprowadzenie go do stanu zgodnego z prawem, organowi nadzoru budowlanego pozostaje jedynie rozstrzygnięcie opisane w przepisie art. 51 ust. 1 pkt 1 Pr.bud., tj. wydać decyzję nakazującą rozbiórkę tego obiektu.

Tym samym zarzuty skargi naruszenia art. 50 ust. 1 i art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 3 Pr.bud. przez dokonanie błędnej subsumcji do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, będącej wynikiem błędnego przyjęcia, że wspomniana kalifikacja prawna może być zastosowana na zasadzie analogii i uznania zastępczo za „inny przypadek” do stanu faktycznego sprawy, nie mógł zostać uwzględniony.

Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 50 ust. 1 i art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 3 Pr.bud. przez uznanie, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy S. obowiązujący na dzień wydania decyzji o pozwoleniu na budowę z dnia (…) r. uniemożliwiał realizację przedmiotowej inwestycji, podczas gdy dołączony do sprawy plan zagospodarowania przestrzennego jest z 2013 r., należy zauważyć, że zarówno plan miejscowy obowiązujący na dzień wydania decyzji o pozwoleniu na budowę jak i obecnie obowiązujący z 2013 r. nie dopuszczają usytuowania myjni samochodowej na terenach MN. Jak wynika z prawomocnej decyzji Wojewody D. z dnia (…) r., w której oceniono zgodność myjni samochodowej z zapisami uchwały Rady Miejskiej w S. z dnia 10 listopada 2004 r. Nr (…), działka nr (…) również znajdowała się na terenach oznaczonych w planie symbolem MN – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Stosownie do ustaleń szczegółowych miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tabela nr 2), dla terenów oznaczonych symbolem MN funkcją podstawową jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, z dopuszczeniem: usług lokalnych w zakresie handlu detalicznego, małej gastronomii i rzemiosła nieuciążliwego pod warunkiem, że skalą i charakterem bryły nie będzie odbiegać od zabudowy mieszkaniowej; zabudowy wielorodzinnej, jako adaptacji budynków istniejących. Zgodnie natomiast z § 4 pkt 7 i 8 powyższej uchwały ilekroć w dalszych przepisach niniejszej uchwały mowa jest o przeznaczeniu podstawowym należy przez to rozumieć taką funkcję, która powinna przeważać w obrębie danej jednostki funkcjonalnej i zajmować co najmniej 70% jej powierzchni. Natomiast przez przeznaczenie dopuszczalne należy rozumieć funkcje inne niż podstawowe, które na określonych warunkach nie mogą zajmować więcej niż 30% powierzchni jednostki funkcjonalnej. Zapisy te są zatem podobne do tych w planie miejscowym z 2013 r.

Ponadto Wojewoda zwrócił uwagę na § 4 pkt 10 planu z 2004 r., zgodnie z którym przez pojęcie usługi lokalne należało rozumieć funkcje usługowe związane z codzienną obsługą mieszkańców, pod warunkiem niepowodowania negatywnego oddziaływania, zakłóceń środowiska oraz konfliktów sąsiedztwa, (np. drobny handel, mała gastronomia, rzemiosło usługowe). Myjnia samochodowa usytuowana wśród zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mająca za zadanie bezobsługowe mycie pojazdów samochodowych o ładowności do 7 ton w liczbie ok. 90 samochodów dziennie, nie mogła zostać – jak stwierdził organ – zaliczona do obiektu o funkcji usług lokalnych, niepowodujących negatywnego oddziaływania, zakłóceń środowiska oraz konfliktów sąsiedztwa. Korzystanie z niej przez kierowców, związany z tym hałas pracującej myjni, jej obsługa, są już same w sobie uciążliwością znacząco oddziaływującą na okoliczną zabudowę jednorodzinną. Stosownie natomiast do ustaleń szczegółowych powołanego planu dla terenów oznaczonych symbolem MN dopuszcza się usługi lokalne w zakresie handlu detalicznego, małej gastronomii i rzemiosła nieuciążliwego. Skoro, lokalny prawodawca dopuścił na terenach zabudowy mieszkaniowej oznaczonej symbolem MN usługi lokalne, ale tylko w zakresie handlu detalicznego jak i małej gastronomii, to stwierdzić należy, że analizowana inwestycja – myjnia samochodowa – tym bardziej nie może zostać uznana za obiekt pełniący funkcję usług lokalnych. Zadaniem tego obiektu nie jest bowiem wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na obrocie towarami, ani tym bardziej na świadczeniu usług o charakterze małej gastronomii.

Odnosząc się natomiast do możliwości realizacji na analizowanym terenie usług rzemiosła nieuciążliwego, Wojewoda wyjaśnił, że stosownie do art. 2 ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 979 z późn. zm.) rzemiosłem jest zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tej osoby i na jej rachunek, przy zatrudnieniu do 50 pracowników. Rzemiosłem jest również zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez wspólników spółki cywilnej osób fizycznych, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tych wspólników i na ich rachunek, zatrudniających do 50 pracowników – zwany rzemieślnikiem. Do rzemiosła nie zalicza się działalności: handlowej, gastronomicznej, transportowej, usług hotelarskich, usług świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów, usług leczniczych oraz działalności wytwórczej i usługowej artystów plastyków i fotografików. W myśl art. 3 ust. 1 powyższej ustawy dowodami kwalifikacji zawodowych rzemieślnika są: 1) dyplom lub świadectwo ukończenia wyższej lub ponadgimnazjalnej szkoły o profilu technicznym bądź artystycznym w zawodzie (kierunku) odpowiadającym dziedzinie wykonywanego rzemiosła, 2) dyplom mistrza w zawodzie odpowiadającym danemu rodzajowi rzemiosła, 3) świadectwo czeladnicze albo tytuł robotnika wykwalifikowanego w zawodzie odpowiadającym danemu rodzajowi rzemiosła, 4) zaświadczenie potwierdzające posiadanie wybranych kwalifikacji zawodowych w zakresie zawodu odpowiadającego danemu rodzajowi rzemiosła. Z uwagi na powyższe organ stwierdził, że automatyczną myjnię samochodową nie można zaliczyć również do obiektów pełniących funkcję o charakterze rzemiosła nieuciążliwego.

Ustalenie przez organy orzekające w niniejszej sprawie, jak i treść decyzji stwierdzającej nieważność pozwolenia na budowę myjni samochodowej, pozwalają na stwierdzenie, że inwestycja skarżących nie była, ani nie jest zgodna z ustaleniami planu miejscowego (obowiązującego w dniu wydawania pozwolenia na budowę jak i obowiązującego w dniu podejmowania zaskarżonej decyzji). To zaś czyni nieuzasadnionymi zarzuty naruszenia art. 8, art. 107, art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a.

Z braku zatem uzasadnionych podstaw Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu nie mógł uwzględnić skargi i wobec tego oddalił ją w całości zgodnie z art. 151 p.p.s.a”.