Zarządca drogi może obciążyć karami finansowymi również właścicieli (użytkowników) zjazdów znajdujących się w pasie drogowym. Jednakże organ, aby obciążyć określony podmiot karą za zajęcie zjazdu znajdującego się w pasie drogowym musi wykazać, iż zjazd w ogóle znajduje się w pasie drogowym drogi publicznej i wskazać, na czym polegało to zajęcie zjazdu.
POSTĘPOWANIE DOWODOWE W SPRAWIE NIELEGALNEGO ZAJĘCIA PASA DROGOWEGO
Wydanie decyzji w przedmiocie kary pieniężnej za zajęcie zjazdu w pasie drogowym musi być poprzedzone dokonanymi ustaleniami co do przebiegu granic pasa drogowego. Takie ustalenie wymaga sięgnięcia do dokumentów, które będą określały pas drogowy, a zatem: ewidencji gruntów, ewidencji drogowej, książki drogi. Dlatego, aby udowodnić, że dany obiekt znajduje się w pasie drogi publicznej, należy w pierwszej kolejności na mapie geodezyjnej wykazać, jaki jest przebieg granic pasa drogowego. Na tak przygotowanej mapie winna zostać przedstawiona kolizja umieszczonego w pasie obiektu (wykonanych robót) z liniami granicznymi pasa. Nie można natomiast za dowody, na podstawie których ustalono granice pasa drogowego, potraktować jedynie zwykłych odręcznych rysunków.
WSA w Warszawie w wyroku z dnia 17 stycznia 2019 roku, sygn. akt: VIII SA/Wa 775/18, stwierdził, iż: „Zajmowanie pasa drogowego bez zezwolenia winno być precyzyjnie udokumentowane, albowiem jednym z elementów mających istotny wpływ na wysokość wymierzonej kary pieniężnej stosownie do wskazanych wyżej przepisów jest powierzchnia zajmowania pasa drogowego i okres zajmowanego pasa. (..) Ustalenie (…) opłaty za zezwolenie na zajęcie pasa drogowego nie może być bowiem oparte na domniemaniach faktycznych, domysłach, czy też przypuszczeniach. Winno być ono nie tylko kategoryczne, ale i jednoznaczne, a więc materiał dowodowy, na podstawie którego ustalono stan faktyczny sprawy, nie może budzić żadnych wątpliwości”.
WYMIERZENIE KARY ZA ZAJĘCIE ZJAZDU W PASIE DROGOWYM
Zatem jeżeli organ prawidłowo rozstrzygnie, że zjazd znajduje się w pasie drogowym, to następną kwestią jest ustalenie, czy doszło do sytuacji, z którą ustawa o drogach publicznych łączy obowiązek wymierzania kary finansowej. W praktyce występują różne sytuacje. Wydaje się, że sprawą prostą jest obciążenie karą za budowę zjazdu w pasie drogowym, ale czy już roboty polegające na konserwacji, czy remoncie istniejącego legalnie zjazdu będą się łączyć z obowiązkiem zapłaty kary? Czy dla przykładu poprawa jakości nawierzchni zjazdu poprzez wymianę powierzchni szutrowej na kostkę betonową (bez wcześniejszego zgłoszenia) może być kwalifikowana jako działanie nielegalne – dające podstawę do wymierzania kary finansowej? Czy takie roboty mogą być zakwalifikowane jako zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności?
ZAJĘCIA PASA DROGOWEGO NA ZASADZIE WYŁĄCZNOŚCI
Niektóre organy kwalifikują wymianę nawierzchni właśnie w ten sposób – jako zajęcie pasa na prawach wyłączności, bo jest to jedna z przesłanek wydania decyzji obciążających karą za zajęcie pasa drogowego. W jednej ze spraw prowadzonych przez naszą kancelarię w 2024 roku zarządca drogi stanął na stanowisku, że „zajęcie pasa drogowego na prawach wyłączności” jest to wymiana nawierzchni zjazdu ze żwirowej na kostkę betonową. Trudno się z tym stanowiskiem zgodzić.
Zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności, o którym mowa w art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o drogach publicznych nie można utożsamiać z robotami polegającymi na konserwacji zjazdu, jego remoncie, naprawie, czy utwardzeniu. Już z samej treści tego przepisu wynika, iż dotyczy ona zajęcia pasa drogowego na „zasadzie wyłączności” – czyli korzystania z fragmentu pasa drogowego do wyłącznego korzystania przez zajmującego. Tymczasem jeżeli zjazd został przez ww. roboty jedynie naprawiony, a nie zajęty w sposób utrudniający lub uniemożliwiający korzystanie z niego, to trudno mówić o zajęciu pasa drogowego (zjazdu) na zasadzie wyłączności.
