W trakcie realizacji inwestycji może dojść do istotnych odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego. 

Jedną z takich sytuacji jest zmiana rzędnych terenu objętego inwestycją.

Przepisy prawa budowlanego wprost stwierdzają, że zmiana zagospodarowania terenu (w tym terminie mieści się również zmiana rzędnych terenu) jest kwalifikowana jako istotne odstępstwo od zatwierdzonego projektu budowlanego.

Dla przykładu niwelacja gruntu polegająca na podniesieniu jego wysokości spotkać się może z reakcją już nie tylko sąsiada, ale przede wszystkim nadzoru budowlanego, który kwalifikując podniesienie rzędnych jako istotne odstępstwo, musi podjąć określone czynności zobowiązujące inwestora do zlikwidowania nielegalnego stanu. 

Nadzór budowlany wszczyna wówczas postępowanie naprawcze i zobowiązuje inwestora do przedstawienia projektu zamiennego. Projekt zamienny musi wówczas zawierać powyższe odstępstwo i uwzględniać jego skutki (również dla sąsiednich działek) w kontekście jego wpływu na odprowadzanie wód opadowych z terenu inwestycji, a także zawierać stosowne rozwiązania techniczne w tym zakresie. 

POSTĘPOWANIE NAPRAWCZE ZAKOŃCZONE NEGATYWNIE

Zakończenie postępowania, w którym na inwestora nałożono obowiązek przedłożenia projektu zamiennego (projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę) może zakończyć się wydaniem decyzji pozytywnej lub negatywnej. 

W przypadku niewykonania w terminie nałożonych obowiązków nadzór budowlany wydaje decyzję nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę nielegalnych robót lub ich części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego. 

NIEWYKONANIE OBOWIĄZKU ZWIĄZANEGO Z PROJEKTEM ZAMIENNYM

Istotnym jest, że niewykonanie obowiązków nałożonych przez nadzór budowlany obejmuje zarówno stan bierności inwestora w wykonaniu decyzji zobowiązującej do sporządzenia projektu zamiennego (ewentualnie – w razie potrzeby określonych czynności lub robót), jak również może polegać na tym, że organ nie jest w stanie zatwierdzić przedstawionego projektu ze względu na jego sprzeczność z przepisami prawa, albo też przedstawienia przez inwestora rozwiązań, które nie uwzględniały nałożonego obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych. 

W takich sytuacjach nadzór budowlany wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu budowlanego zamiennego. Organ ten określa również dalsze losy kwestionowanych (nielegalnych) robót. Może w konsekwencji wydać decyzję nakazującą rozbiórkę nielegalnych robót, albo decyzję nakazującą doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.